Dit blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.

Bron van de bewering

Tijdens het Radio 1 debat van vrijdag 3 maart zei Wilders tegen VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans: “U besteedt meer dan 20 miljard aan immigratie en asiel. Per jaar, de afgelopen 10 jaar. Ieder jaar opnieuw. Dat is 200 miljard euro.” Hij spreekt Hermans erop aan, maar doelt in het debat op de coalitie. Waar komt dat getal vandaan? Uit een rapport van wiskundige Jan van de Beek, laat PVV-fractievoorzitter in Den Haag, Sebastian Kruis, weten. “Pagina 125, rapport Jan van de Beek (UvA). 2010-2019: bijdrage – 196 miljard, gedeeld door 10 jaar is afgerond 20 miljard per jaar”, mailt hij ons. Dat gaan we checken.

Feiten

Het rapport van Van de Beek berekent volgens de hoofdonderzoeker de kosten en baten van immigratie en zorgde in 2021, toen het werd uitgebracht, voor behoorlijk wat ophef. Niet alleen omdat er volgens de auteurs een taboe heerst rond de vraag wat immigratie de schatkist kost, maar ook vanwege de opdrachtgever. De vier onderzoekers werkten namelijk in opdracht van het Renaissance Instituut, het wetenschappelijk instituut van Forum voor Democratie (FvD). Forum betaalde 30.000 euro voor het onderzoek, dat concludeert dat immigranten Nederland gemiddeld meer kosten dan ze opbrengen. De partij had geen enkele inhoudelijke bemoeienis, verweerde Van de Beek zich eerder in een interview met het Financieel Dagblad (FD). Maar dat kon niet voorkomen dat het werk grotendeels - met uitzondering van de PVV en FvD - werd genegeerd. De Universiteit van Amsterdam (UvA) vroeg Van de Beek zelfs het logo van de instelling van zijn rapport te halen, omdat het niet inhoudelijk betrokken is geweest. Iets dat de auteurs tot nog toe weigeren. Wat staat er dan in dat rapport?

Het rapport zelf is meer dan 200 pagina’s dik. We beperken ons daarom tot de tabel op pagina 125 waar de PVV naar verwijst. Die geeft de totale netto bijdrage van immigratie weer. Van de Beek gebruikt voor zijn berekeningen data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS): CBS-statline en CBS-microdata. Dat laatste maakt het voor ons lastig om zijn werk te controleren. Microdata bevat namelijk persoonsgegevens en om die in te zien moet eerst een aanvraag worden ingediend bij het CBS, waarna de aanvraag wordt getoetst en het project aangevraagd. Kortom, een procedure die veel tijd kost.

In de tabel geeft Van de Beek weer dat in de periode van 2010 tot en met 2019 196 miljard euro is uitgegeven aan immigratie. Ondanks dat het geen actuele cijfers zijn, klopt de uitspraak van Wilders nog steeds, meent Van de Beek. “Ja, uiteraard, de netto fiscale kosten van immigratie belopen over de afgelopen 10 jaar ruim 20 miljard euro per jaar uitgedrukt in euro’s van 2016 en uitgedrukt in euro’s van 2023 (hiermee doelt Van de Beek op de inflatiecorrectie, red.) zou dat waarschijnlijk zo rond de 25 miljard per jaar zijn. En dat is dan exclusief de ongetwijfeld aanzienlijke kosten voor immigratie uit Oekraïne”, schrijft hij in een uitgebreid document aan ons.

Niet iedereen is het met zijn conclusies eens echter. Hoogleraar arbeids- en migratiegeschiedenis Leo Lucassen kwalificeerde het rapport destijds als een “legitimatie van de xenofobe opvattingen van Baudet en de zijnen". "Het rapport maakt een onderscheid tussen zeer uiteenlopende vormen van migranten en laat zien dat arbeidsmigratie uit ‘Westerse’ landen juist geld oplevert”, schreef Luccassen in een opinie. “Het is opmerkelijk dat die vlieger voor arbeidsmigranten uit Oost-Europa al niet meer zou opgaan. En dat terwijl veel Polen en Roemenen, van wie velen hier maar tijdelijk werken, veel meer aan premies betalen dan dat ze er aanspraak op maken.”

Ook gepensioneerd onderzoeker Kees Schröer en oud-fractievoorzitter Tof Thissen, beiden van GroenLinks, vinden dat het onderzoek van Van de Beek geen volledig beeld geeft. "Door de bijdrage van immigranten aan ons nationale huishouden enkel en alleen te baseren op belasting- en premieafdrachten, onderschatten de onderzoekers onvermijdelijk de balans tussen baten en kosten”, schreven zij. “Zij laten de indirecte belastingen, zoals BTW en accijnzen, buiten beschouwing evenals het gegeven dat veel immigranten als werknemers bijdragen aan bedrijfsresultaten die op hun beurt ook weer tot belastingafdrachten leiden."

Beide opinies noemt Van de Beek “ongeïnformeerde, ongefundeerde en ondeskundige kritiek". "Leugenachtig zelfs. Deze auteurs hebben kritiek geleverd zonder het rapport en de technische appendix goed te bestuderen en/of te begrijpen.” Het voert voor dit artikel te ver om zijn complete verweer (een PDF van acht pagina’s) te citeren, daarom hebben we het document hier geupload.

Er is ook een versie van het onderzoeksproject gepubliceerd in het economisch tijdschrift TPEdigitaal. In hetzelfde tijdschrift gaat Harrie Verbon, emeritus hoogleraar openbare financiën en lid van de Rekenkamercommissie, dieper op het onderzoek van Van de Beek in. Hij wijst er in zijn artikel op dat een maand na publicatie van het onderzoek van Van de Beek het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) en het CBS met een eigen gezamenlijk onderzoek kwamen, waarvan de boodschap tegengesteld is aan het rapport van Van de Beek. “Volgens het NIDI/CBS-rapport werkt migratie positief uit, omdat daarmee de daling van de omvang van de potentiële beroepsbevolking beperkt of zelfs gestopt kan worden. Dit zou goed zijn voor de economische groei. Deze positieve relatie tussen de relatieve omvang van de beroepsbevolking en economische groei wordt aangenomen, niet bewezen”, schrijft Harrie Verbon.

Aannames dus. En dat is precies wat Verbon ook in het onderzoek van Van de Beek ziet. De door Van de Beek gebruikte methode voor het onderzoek is volgens Verbon “gebaseerd op aannames die niet te verifiëren zijn”. Die methode kan volgens hem leiden “tot een overschatting van de kosten”. Ook hekelt hij “de niet erg transparante onderbouwing van de berekende hoge migratiekosten”.

Tijdens het EenVandaag debat op 13 maart gingen de kosten voor immigratie opeens omhoog, volgens Wilders. “Weet u dat de kosten van de immigratie, dat is onlangs nog berekend, 24 miljard euro per jaar zijn”, zei hij tegen premier Mark Rutte. Die berekening is opnieuw van Jan van de Beek en net als bij zijn onderzoek in 2021 maakt hij de resultaten kort voor de verkiezingen bekend. Dit keer in opdracht van partij JA21. Het onderzoek is nog te nieuw om er een gedegen factcheck over te maken. Maar Van de Beek neemt alvast een voorzet op de kritiek die het zal opleveren: “Wie deze uitkomsten niet bevalt, zal er vast weer dingen bij halen die er niet zijn”, zegt hij in De Telegraaf.

Oordeel

Er is veel kritiek op het rapport uit 2021. Wat blijft er dan over van de bewering van Wilders? Klopt het, of niet? Omdat we geen toegang hebben tot de CBS-microdata en, zoals Verbon aangeeft, aannames niet te verifiëren zijn, kunnen we geen duidelijk oordeel geven. De bewering is niet te checken.

Bronnen:

http://www.demo-demo.nl/
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/11/een-gevoelig-onderzoek-naar-migratie-dat-goed-werd-getimed-a4035254 https://www.telegraaf.nl/nieuws/1536371158/rel-rond-immigratierapport-emeritus-hoogleraar-op-strafbankje
https://fd.nl/economie-politiek/1376074/we-berekenen-alles-behalve-migratie-dat-vind-ik-vreemd
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/09/uva-wil-dat-onderzoekers-logo-verwijderen-van-studie-immigratiekosten-a4034742
https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-verzorgingsstaat-ten-onder-door-immigratie-conclusies-van-rapport-ogen-op-diverse-punten-problematisch~bfab6e36/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
https://www.tpedigitaal.nl/sites/default/files/bestand/de-verzorgingsstaat-kent-zijn-grenzen-163.pdf https://www.tpedigitaal.nl/sites/default/files/bestand/immigratie-en-de-verzorgingstaat-163.pdf https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2021/04/13/eindrapport-verkenning-bevolking-2050-x
https://www.telegraaf.nl/nieuws/1483846737/demograaf-rekent-uit-dat-migranten-jaarlijks-24-miljard-kosten-het-is-een-taboe https://youtu.be/T6vmzgoEZHM?t=2708
https://twitter.com/demo_demo_nl/status/1635173528143265793